Türkiyede sanat
Cumhuriyet dönemi içinde, bale tiyatro gibi görsel sanat 🎨 larımız hem ünversiteler hemde bazı sivil toplumlar tarafından kıyıda beklerdi. Hürriyet gibi bir gazetede aralarda falanca resim sergisi var diye yazar ama milyonlar oraya akın etmez hatta görmezdi. Yazar ancak görmezdi. Bu ilgisiz 😒 lik aslında ciddiyetinde korunmasını sağladı. Özelliklede devlet eli tarafından.
Bu durumun aslında çok 🤩 faydalı olduğunu düşünüyorum. En azından görsel sanatlar bireyselleşme erozyonundan korunuyordu. Batı sanatına karşı düşmanlık yine de koruma kalkanını muhafaza ediyor. Şimdi hat-tezhip gibi yine ciddilik ve tasavvuf şuuru gerektiren zanaatlar konusunda da her köşe başına kurulan kurslarla popüler deformasyonuna da şahit oluyoruz.
İletişimin sanatı yayması
İletişim📱 araçları sanatın vektörel şiddetini belirleyen araçlardır. Bunları yazı, matbaa, telgraf, telefon, gazete, radyo, televizyon şeklinde görüyoruz. Özellikle gazete radyo televizyon araçlarının daha çok bir fikrin kitlelere tartışılamaz fikrini savunur. Örneğin bir rap programında her bilgi rap müzik “ideolojinin salt doğruluğunu” ifade eder.
Oysa bu “ideolojinin salt doğruluğu” mümkün değildir. Fikire karşı fikir 💭 çatışmaları; hem fikir sahibine hem antitez sahibine fikirlerini değiştirme imkanı sağlar. Aynı zamanda ideolojinin ekseninde olan/olmayan insanlara da yeni kazanımları olur.
Bilgiden yoksunluk
Bireysel iletişimin PC 💻 ile televizyon 📺 a rakip olması temelinde sanat anlamında ciddi bir çöküş meydana getirdi. Özellikle postmodern sanat, teknik anlamda beyaz yakalı halka yakınlığı sebebiyle sanatçı-eser-toplum ilişkisi ciddi anlamda zarar gördü. Bunu özellikle grafik ile acıklamak mümkün eskiden grafik sanatı yazıtlardan, matbaada kullanılan yeni harf karakterlerine kadar ciddi bilgi ve yetenek isteyen bir husustu. Ancak şimdi word programında “times new roman” gibi hamleler bireysel anlamda erişebilirlik meydana getirdi. Şimdi iki programla tasarımcı, grafikçi, üç boyutçu sanatçılarımız oluşuyor.
Sanatın bireysel iletişim araçlarındaki çöküşünü 😱 mesela hareketli kamera filmlerinde de görebiliriz. Bu video çılgınlığı “tıklanma rekoru” ne kadar çöktüğümüzü ortaya koyuyor. Müzik, edebiyat, şiir vb ciddi anlamda çöküş içinde. Neden çöküş olsun ki sorusuna şöyle cevap verelim.
Bir yapıyı görkemli kılan ihtişamı-kubbesinin büyüklüğü- zamanından önceliği vb. hususlardır. Ancak bu piramitler, ayasofya, çinseddi gibi yapılar aslında çok önemli ve ciddi bilimsel temellere dayanır. Statik hesaplamalar – rüzgar dinamiği gibi çok derinlemesine mühendislik bilgileri gerekir. Bu ciddiyetin olmadığı durumlara yani bireysel yapı sektörüne en çok şahit olan ülkeyiz.
İstanbul boğazına baktığımızda 😳gördüğümüz çirkinlikten, Cumhuriyet döneminde yapılan milyon caminin içinden bir tane eser çıkmamasına şahidiz. Laz mütahit kültürümüz var. Deprem sırasında bu yapı ciddiyetsizliğimizin binlerce cana mal olduğunu ve olacağını biliyoruz.
Çöküş
Evet aynı yapı benzerinde olduğu gibi Laz mütahit kültürü ile tıklanma rekoru mantığı aynı çizgidedir. Ve topluma deprem olduğunda çökme etkisinde bulunur. Toplumda sosyalojik bir depremler olabilir. Bu deprem ile niteliksiz eserler toplumu da çökertir.
Şuana kadar anlattıklarımızın çoğu ülke konularımızdı. Ancak bunlardan çok daha fazlası ABD-AB toplumları 🌵 içinde geçerli. Avrupa ve amerikan toplumunda modern yaşamın yerini liberalizm tüketimi aldı.
Biraz medyatik örnekler;
- Yerel kahraman dinamikleri toplumsal bağlayıcılığını yitirdi. Hitlerlere, krallıklara inanan yok. Edebiyat bir iki vampirden ibaret.
- Fransız bayrağının bikini 👙 olduğu bir durumda ihtilalinde ifadesi kalmadı.
- Yine devletin üniformalı mevcudiyeti karşısında – bir araya gelebilen ve küresel insan hakları ile korunan birikmeler var.
- Bankalar artık para muhafazası değiller. Banka artık ev araba gibi eşitsiz mülklerin koordinasyon merkezi. Hiçbir filmde başrol oyuncusu parasız değil.
- Süpermarket-avm içinde üreticiler zehir ☠️ ve gereksiz bütün çöpleri yığmışlar.
- Televizyonlar gazeteler bu çöpleri almaları için 126 çekirdekli telefonlarını gözlerin içine içine sokmaya devam ediyorlar.
- Reklam artık bilgi değil enayi zombiliği.
- İlaçlar ve sağlık, çikolata 🍫 ve obezite, üçgeni açığa çıkmış.
- Müzik 🎶 popo ve yanık bakışlardan ibaret. En yakışıklı en güzel sesli yarışmaları artık gençleri uyutmuyor.
…